函数的极限
函数的极限
一、$x \to \infty$ 时函数的极限
几何解释
- 当 $x < -X$ 或 $x > X$ 时,函数图像位于水平带形区域 $A - \varepsilon < y < A + \varepsilon$ 内。
- 直线 $y = A$ 称为曲线 $y = f(x)$ 的 水平渐近线。
充要条件
定义:$\lim_{x \to \infty} f(x) = A$ 指:
\[
\forall \varepsilon > 0,\ \exists X > 0,\ \text{当 } |x| > X \text{ 时},\ |f(x) - A| < \varepsilon
\]充要条件:
\[
\lim_{x \to \infty} f(x) = A \ \iff\ \lim_{x \to +\infty} f(x) = A \ \text{且} \ \lim_{x \to -\infty} f(x) = A
\]
例题与反例
例:$f(x) = \arctan x$
- $\lim_{x \to +\infty} \arctan x = \frac{\pi}{2}$
- $\lim_{x \to -\infty} \arctan x = -\frac{\pi}{2}$
- 左右极限不相等 ⇒ $\lim_{x \to \infty} \arctan x$ 不存在
例:用定义证明 $\lim_{x \to \infty} \frac{1}{x} = 0$
证:
\[
\left| \frac{1}{x} - 0 \right| = \frac{1}{|x|}
\]
对 $\forall \varepsilon > 0$,取 $X = \frac{1}{\varepsilon}$,当 $|x| > X$ 时:
\[
\left| \frac{1}{x} \right| < \varepsilon
\]
故极限为 0,且 $y = 0$ 是水平渐近线。
单侧极限($x \to +\infty$ 与 $x \to -\infty$)
$\lim_{x \to +\infty} f(x) = A$:
$\forall \varepsilon > 0,\ \exists X > 0,\ \text{当 } x > X \Rightarrow |f(x) - A| < \varepsilon$$\lim_{x \to -\infty} f(x) = A$:
$\forall \varepsilon > 0,\ \exists X > 0,\ \text{当 } x < -X \Rightarrow |f(x) - A| < \varepsilon$
水平渐近线举例
- $f(x) = \frac{1}{\sqrt{x}}$,$g(x) = \frac{1}{\sqrt{1-x}}$ → 渐近线 $y = 0$
- $f(x) = 1 - 2^{-x}$,$g(x) = 1 + 2^{x}$ → 渐近线 $y = 1$
二、$x \to x_0$ 时函数的极限
直观描述与实质
- $x$ 以任意方式趋近 $x_0$,$f(x)$ 与 $A$ 无限接近
- 实质:
\[
|x - x_0| \text{ 任意小 } \Rightarrow |f(x) - A| \text{ 任意小}
\]
几何解释
- 对任意 $\varepsilon > 0$,存在一个以 $x_0$ 为中心、$\delta$ 为半径的去心邻域,使得函数值落在区间 $(A - \varepsilon, A + \varepsilon)$ 内。
- 推论:若极限存在,则函数在 $x_0$ 的某去心邻域内有界(局部有界性)。
基本极限证明举例
例:证明 $\lim_{x \to x_0} C = C$
证:
\[
|C - C| = 0 < \varepsilon \quad \forall \varepsilon > 0
\]
对任意 $\delta > 0$ 都成立,故极限为 $C$。
例:证明 $\lim_{x \to x_0} x = x_0$
证:
\[
|x - x_0| < \varepsilon \quad \text{取 } \delta = \varepsilon
\]
当 $0 < |x - x_0| < \delta$ 时,有 $|x - x_0| < \varepsilon$,故极限为 $x_0$。
例:证明 $\lim_{x \to x_0} \sqrt{x} = \sqrt{x_0}$($x_0 > 0$)
证:
\[
|\sqrt{x} - \sqrt{x_0}| = \frac{|x - x_0|}{\sqrt{x} + \sqrt{x_0}} \leq \frac{|x - x_0|}{\sqrt{x_0}}
\]
取 $\delta = \min\{x_0, \sqrt{x_0} \cdot \varepsilon\}$,则当 $0 < |x - x_0| < \delta$ 时:
\[
|\sqrt{x} - \sqrt{x_0}| \leq \frac{|x - x_0|}{\sqrt{x_0}} < \varepsilon
\]
例:证明 $\lim_{x \to x_0} \sin x = \sin x_0$
证:
\[
|\sin x - \sin x_0| = 2\left|\cos\frac{x + x_0}{2}\sin\frac{x - x_0}{2}\right| \leq 2\left|\sin\frac{x - x_0}{2}\right| \leq |x - x_0|
\]
取 $\delta = \varepsilon$,则当 $0 < |x - x_0| < \delta$ 时:
\[
|\sin x - \sin x_0| \leq |x - x_0| < \varepsilon
\]
同理可证 $\lim_{x \to x_0} \cos x = \cos x_0$
例:证明 $\lim_{x \to 2} x^2 = 4$
证:
设 $|x - 2| < 1 \Rightarrow 1 < x < 3 \Rightarrow |x + 2| < 5$
\[
|x^2 - 4| = |x - 2||x + 2| < 5|x - 2|
\]
取 $\delta = \min\left\{1, \frac{\varepsilon}{5}\right\}$,则当 $0 < |x - 2| < \delta$ 时:
\[
|x^2 - 4| < 5 \cdot \frac{\varepsilon}{5} = \varepsilon
\]
2. 左、右极限与极限存在的充要条件
- 左极限:$\lim_{x \to x_0^-} f(x)$
- 右极限:$\lim_{x \to x_0^+} f(x)$
极限存在的充要条件:
\[
\lim_{x \to x_0} f(x) = A \ \iff\ \lim_{x \to x_0^-} f(x) = A \ \text{且} \ \lim_{x \to x_0^+} f(x) = A
\]
例:判断 $f(x) = \frac{|x|}{x}$ 在 $x \to 0$ 时极限是否存在
解:
- 左极限:$\lim_{x \to 0^-} \frac{-x}{x} = -1$
- 右极限:$\lim_{x \to 0^+} \frac{x}{x} = 1$
左右极限不相等 ⇒ 极限不存在
三、函数极限的性质
极限值的局部控制性质
问题:若 $\lim_{x \to x_0} f(x) = A \neq 0$,对任意整数 $k > 2$,是否存在 $\delta > 0$,使得当 $0 < |x - x_0| < \delta$ 时,有 $|f(x)| > \frac{|A|}{k}$?
答:存在。
证明思路:
- 根据 推论 有: 若 $\lim_{x \to x_0} f(x) = A \neq 0$,则存在 $\delta > 0$,使得当 $x \in U(x_0, \delta)$ 时:
- 由于 $k>2$, 所以
例:证明 $\lim_{x \to 0} \sin \frac{1}{x}$ 不存在
证:
- 取 $x_n = \frac{1}{2n\pi + \frac{\pi}{2}} \to 0$,则 $\sin \frac{1}{x_n} = \sin(2n\pi + \frac{\pi}{2}) = 1$
- 取 $y_n = \frac{1}{2n\pi - \frac{\pi}{2}} \to 0$,则 $\sin \frac{1}{y_n} = \sin(2n\pi - \frac{\pi}{2}) = -1$
- 两数列函数极限不同 ⇒ 原极限不存在
小结:函数极限的核心内容
| 性质 | 描述 | 说明 |
|---|---|---|
| 唯一性 | 极限值唯一 | 若极限存在,则只有一个极限 |
| 局部有界性 | 极限存在 ⇒ 局部有界 | 在去心邻域内有界 |
| 保号性 | 极限正/负 ⇒ 函数局部正/负 | 可用于判断函数符号 |
| 左右极限 | 极限存在 ⇔ 左右极限存在且相等 | 判断极限是否存在的有效方法 |








